Inhoudsopgave

1. Tast
2. Gehoor
3. Beweging
4. Zien
5. Evenwicht
6. Smaak
7. Reuk
8. Extra’s
8.1 Moodboards
8.2 Wat is prikkelverwerking?
8.3 Isaac raakt overprikkeld
8.4 Wiebelkriebels
8.5 Giel wordt overprikkeld
8.6 Volledig overprikkeld

Alle extra’s, behorende bij het werkboek

1. Tast

1.1 Je lekker voelen

  • Het voelt heel fijn en daardoor kalmerend wanneer iemand je troost door bijvoorbeeld over jouw rug te wrijven of je hand vast te houden. Contact via de huid kan een geruststellend effect hebben.
  • Heb je favorieten wat jouw kleren betreft? Die keuze maak je door hoe het er uit ziet, maar vaak ook door hoe de stof voelt. Daardoor heb je soms ook een voorkeur voor bepaalde handdoeken, omdat ze heel zacht of juist lekker ruw zijn. Vanwege hoe het voelt dus.
  • In bed kun je ook favorieten hebben vanwege het gevoel;
    • Lichte of zware dekens
    • Katoenen of flanellen hoezen
    • Veel knuffels of misschien wel helemaal geen
    • Een dik kussen of juist een dun
  • Heb je een favoriete stoel of plekje op de bank? Waarom denk je? Komt dat misschien door hoe die stoel voelt, hoeveel kussen er in liggen en hoe hard of zacht die zijn?
  • Loop je graag op je blote voeten? Kan zijn dat je dat doet omdat je sokken en schoenen niet fijn voelen. Maar ook omdat je het fijn vindt om zoveel mogelijk dingen te voelen aan je voeten. Als je liever niet de grond voelt, dan draag je misschien lekkere pantoffels of dikke sokken.
  • Als het jou niet zo veel uitmaakt hoe iets voelt, dan kun je je helemaal bezig houden met hoe het er uit ziet. En als dat ook niet uitmaakt, dan laat je het voorlopig lekker aan je ouders over 😊

2. Gehoor

2.1 Kiezen voor geluid. Of niet.

  • Wanneer je op het platteland woont, zul je veel minder geluiden om je heen hebben dan wanneer je in een drukke straat in een stad woont. In een rustige straat hoor je minder dan aan een drukke weg.
  • Sommige mensen vinden geluiden erg fijn en voelen zich niet prettig wanneer er stilte is. Anderen trekken zich regelmatig terug om even uit de chaos van geluiden weg te kunnen en zijn liever in een rustige omgeving.
  • Binnenshuis maken mensen ook verschillende keuzes die met geluid te maken hebben: de radio of tv aan, harder of zachter, of helemaal uit.
  • In het ergste geval kunnen geluiden pijn doen, waardoor je in de ‘overlevingsstand’ komt. Daar leer je meer over in het werkboek.
  • Als je schrikt van harde geluiden, dan is het beter om achtergrondmuziek aan te hebben. Doordat de hersenen al geluiden aan het verwerken zijn, komt een nieuw geluid niet zo hard aan als wanneer het stil is en er opeens een geluid klinkt.

2.2 Muziek 'Chill-lijst' en 'ACTIE!-lijst' maken

In opdracht 1.9 ‘Regel het met muziek’ ga je naar verschillende soorten muziek luisteren. Dat kun je bijvoorbeeld via Youtube doen om een idee te krijgen. Heb je gevonden wat je nodig hebt? Dan kun je via een muziekstreaming-dienst zoals Spotify een speellijst maken. Hieronder wat links van Youtube (met zeer beperkte keuzes, want dit is natuurlijk nog geen 1% van wat er allemaal aan muziek te vinden is, dus zoek vooral ook verder en vraag iedereen naar wat zij prachtig vinden, waar je volgens hen naar móet luisteren)

Print deze lijst om alles in te kunnen schrijven: Regel het met muziek.

Disco: Uit de jaren ’70;

Drums: Drumsolo; Afrikaanse drums; Japanse drums; Top Secret Drum Corps video 1 en video 2 (Ook mooi om naar te kijken!); 

Fluit: Panfluit; Dwarsfluit; Fluit (weet jij welke fluit? dan hoor ik het graag: monique@7zintuigen.nl);

Chancons: Franse Chancons;

House: EDM&Electro House Mashup Music; Armin van Buuren (let op, heftige laserlichten); Martin Garrix; House music club mix;

Klassieke muziek: Best of classical music; Concierto de Aranjuez – II. Adagio; De vier seizoenen, Vivaldi; Rustige ontspannende muziek; Ludovico Einaudi (ook mooi om naar te kijken);

Blues: John Lee Hooker, Carlos Santana and Etta James – Blues Boogie Jam; Muddy Waters; BB King/Eric Clapton; BB King; Eric Clapton;

Piano: The best of Yiruma;

Natuurgeluiden: Sounds of nature;

Gitaar: Dire Straits; Jimi Hendrix; B.B. King with Slash “The Thrill Is Gone”; Santana; Gipsy Kings;

Country & Western: Garth Brooks; Trisha Yearwood; Waylon;

A Capella: Hotel California Acapella Mix Beatbox;

Prachtig prachtig prachtig 😉 : Queen and David Bowie Under Pressure; Queen and David Bowie Under Pressure A Capella

Gothic: Siouxsie & The Bashees; The Cure; Joy Division;

Moeilijk in te delen in stijl: Dead can dance;

Jazz: Een aanvulling van Sofia (dankjewel!). Bijvoorbeeld deze playlist op Spotify.

Waar ik vroeger altijd naar luisterde tijdens het studeren: Sade;

Feedback is zeer welkom. Wat moet volgens jou in deze lijst staan? (Monique@7zintuigen.nl)

3. Beweging

3.1 'Gedachteloos' bewegen

  • Je hebt niet door hoeveel je op de ‘automatische piloot’ beweegt met gebruikmaking van dit zintuig, totdat er iets verandert.
    • Wanneer een stoel lager is dan je gewend bent, ‘val’ je de laatste paar centimeter tot de zitting.
    • Wanneer een stoeprand hoger is dan gemiddeld, struikel je omdat je je voet niet hoog genoeg hebt opgetild.
  • In een bekende situatie weten je sensoren precies waar ze een beweging moeten stoppen omdat het genoeg is. In een nieuwe situatie moet je je ogen en tast gebruiken om de bewegingen af te stemmen. Bijvoorbeeld wanneer je een trap op loopt die een heel andere afmeting heeft qua tredelengte en hoogte dan je gewend bent, dan heb je je ogen hard nodig.
  • In het dagelijks leven maken wij heel veel gebruik van dit zintuig, waardoor we ‘gedachteloos’ kunnen bewegen.

4. Zien

4.1 Sfeerlicht

  • Met licht kun je sfeer creëren.
    • Wanneer je in een omgeving met tl-licht bent, voel je je anders dan in een omgeving met gedimd of kaarslicht.
    • Een dag met weinig zonlicht, vanwege dikke lagen bewolking, geeft een ander gevoel dan een zonovergoten dag.
    • Te veel licht kan onprettig zijn, zodat je een zonnebril opzet of de gordijnen dichtdoet.

5. Evenwicht

5.1 In evenwicht?

  • Hoe goed je prikkels verwerkt in je evenwichtsorgaan heeft invloed op hoe je beweegt.
    • Kun jij fietsen met een volle sporttas aan je fiets, een bos bloemen in je hand en een vriendje achterop?
    • Heb je er geen problemen mee in een boom te klimmen om de bal er uit te halen of laat je dit liever aan iemand anders over?
  • De keuze voor een bepaalde sport kan ook met het evenwichtsorgaan te maken hebben. Sporten als freerunnen, fietscrossen, ballet, skiën en mountainbiken geven veel prikkels aan het evenwichtsorgaan. Deze sporten kies je waarschijnlijk eerder wanneer je onderprikkeld bent.

6. Smaak

6.1 Smakelijk! Of niet?

  • Smaak bepaalt veelal je plezier in eten.
    • Samen genieten van een smakelijke maaltijd is een heel belangrijke sociale gebeurtenis.
    • Oudere mensen hebben minder smaakpapillen en proeven hun voedsel niet meer zo goed, of vinden het bitter. Daardoor hebben zij minder eetlust.
    • Mensen die niet zo veel smaakgevoel hebben, kunnen zelfs ongezonder leven, omdat zij grote hoeveelheden suiker en zout aan hun eten toevoegen.
    • Je hebt mensen met een voorkeur voor gevarieerde en sterke smaken. Mosterd en sambal zijn graag geziene gasten in hun koelkast.
    • Andere eters genieten juist van minder intense smaken of structuren. Dat hangt helemaal af van hun prikkelverwerking.
    • Smaak (in samenwerking met reuk) waarschuwt bovendien wanneer voedsel bedorven is.

7. Reuk

7.1 Geuren

  • Er zijn geuren die de meeste mensen aangenaam vinden, bijvoorbeeld die van versgebakken brood en van vanille.
  • Door geur te gebruiken in de vorm van parfum of door verse bloemen, geurkaarsen of geurstokjes in je huis te plaatsen, kun je de stemming van jezelf of van een ander beïnvloeden.
  • Het kan ook zo zijn dat je juist geen geuren wilt gebruiken, omdat je ze onprettig vindt.
  • Het maakt uit of je de geur hebt geroken tijdens een fijne ervaring of tijdens een onprettige of pijnlijke ervaring.
  • Daarnaast is het zo dat je gewend raakt aan geuren. De loodgieter heeft geen last meer van de stank van het riool waarin hij moet werken.

8. Extra's

8.1 Moodboards

In het hoofdstuk ‘Over zintuigen’ maak je twee moodboards.

  • Eentje voor zintuigprikkels die je fijn vindt en die jou helpen.
  • De ander voor zintuigprikkels die je vervelend vindt.

Op deze pagina zie je het voorbeeld dat Lotus maakte. Stuur jij ook een foto van jouw moodboards op? Dan plaats ik die op deze pagina. Vraag een van je ouders om de foto’s te mailen naar monique@7zintuigen.nl, zodat ik van hen hoor of jouw naam en leeftijd er bij mogen staan of niet.

De 'Jaaaa!-poster' van Lotus
De 'Jaaaa!-poster' van Lotus
Lotus vindt bijvoorbeeld de zwarte spijkerstof lekker voelen, de paddenstoelen zijn lekker en het hondje ziet er leuk uit.
De 'Neeee!-poster' van Lotus
De steentjes zijn puntig, dat voelt niet fijn. Het zand kriebelt en labels ook. Oesters, die gaat Lotus niet eten!
Hetty Markaban

Hetty Markaban van Auti-proof-4-you heeft haar groep 7-leerling geholpen bij het maken van (kleinere) posters. Daardoor paste de opdracht beter binnen de tijd die ze voor het werkboek hadden. Met dank aan OBS De Eendacht, Hansweert.

Hetty heeft het moodboard voor een groep 8 leerling van OBS De Eendracht op nog een andere manier ingedeeld. Ze hebben per zintuig gekeken wat fijne en vervelende zintuigprikkels zijn. Hier zie je vier zintuigen.

Esther Fieback

Esther Fieback, begeleider passend onderwijs bij AED, Expertise Centrum (V)SO heeft het werkboek getest met Sofie Bogerman. Sofie laat met haar moodboards goed zien wat zij fijn vindt en wat niet. De vorm, afwerking en kleur maken het helemaal duidelijk!

Sofie heeft het op de borden niet alleen over zintuigprikkels, ze heeft ook gevoelens benoemd. Met Esther, haar werkboek-begeleider, heeft ze toen deze gevoelens weer ‘vertaald’ naar wat haar in de klas kan helpen. Een top-samenwerking dus.

Het 'Jaaaa!-bord' van Sofie
Het 'Neeee!-bord' van Sofie

8.2 Wat is prikkelverwerking?

Deze website staat vol met informatie over zintuiglijke prikkelverwerking. Kijk maar eens naar het menu in de balk helemaal bovenaan. Als je met je muis over ‘Prikkelverwerking?’ beweegt, zie je dat je naar verschillende pagina’s kunt gaan. En als je op de link in deze tekst klikt, ga je naar  de eerste pagina; ‘Wat is ZiP?’. Kijk daar maar eens rond als je meer wilt weten.

Mochten daar woorden of zinnen in staan die je niet begrijpt, dan hoor ik dat graag. Dan kan ik het namelijk aanpassen. Stuur je een mailtje? Dat kan naar monique@7zintuigen.nl.

8.3 Isaac raakt overprikkeld

In dit filmpje, ‘Autisme op de basisschool’, verteld Isaac met welke aanpassingen hij op school het beste kan werken. Isaac heeft autisme. Bij autisme verwerk je prikkels anders dan anderen. Je raakt bijvoorbeeld snel overprikkeld.


https://www.youtube.com/watch?v=b1yZUy5XA-A


Bron: Marc Stekelenburg, WonderlandFilm

8.4 WiebelKriebels

In dit stukje uit de film Brammetje Baas, zie je dat Bram de WiebelKriebels heeft. Gelukkig begrijpt zijn meester dat en zegt hij niet dat Bram stil moet zitten. Hij geeft de hele klas een beweegpauze.

https://www.youtube.com/watch?v=l3uupE6ZFh0

Bron: Brammetje Baas, door Anna van der Heide

8.5 Giel wordt overprikkeld

Mensen met hersenletsel kunnen soms zintuigprikkels niet meer goed verwerken. Hun prikkelfilter werkt dan niet meer goed en ze worden daardoor snel overprikkeld. In dit filmpje zie en hoor je hoe Giel Beelen meemaakt hoe dat kan voelen.

https://www.youtube.com/watch?v=Xy_7vGs7qC8

Bron: Hersenstichting

8.6 Volledig overprikkeld

Deze video laat een jonge zien die helemaal overprikkeld wordt. De prikkels zijn voor de meeste mensen hoogstens irritant. Maar als jouw prikkelfilter te veel en te sterke prikkels doorlaat, kun je daar veel last van hebben.

https://www.youtube.com/watch?v=K2P4Ed6G3gw

Bron: Alkurhah

Scroll naar boven